| معرفی و مشخصات خودروی پراید

خانه​​​​​​​

پراید (به انگلیسی: Pride) خودرویی است که توسط شرکت کیا موتورز در کره جنوبی تولید شد. تولید این خودرو در ایران از سال ۱۳۷۲ توسط شرکت سایپا در دو مدل سدان و هاچ‌بک تحت عنوان «صبا» و «نسیم» آغاز شد.

خاستگاه نخستین خودرو پراید، مدل فورد فستیوای ساخت کشور آمریکا است.مدل‌های اولیه پراید از خودروهای مزدا ۱۲۱ و فورد فستیوا گرفته شد و سپس توسط شرکت کیا موتورز با تغییراتی در کره جنوبی ساخته شد ولی به دلیل نبود ایمنی لازم نتوانست مجوز صادرات به آمریکا و اروپا را بگیرد.

پراید در ایران به دلیل پایین بودن هزینه ساخت و قطعات جانبی، سال‌ها پرفروش‌ترین خودروی ایران بود اما با مقایسه فناوری خودروهای جدید با قیمت کمتر در کشورهای خارجی برای مثال مدل‌های هیوندای اکسنت، شورلت آویو، فورد فیستا، تویوتا یاریس، هوندا فیت، کیا فورت و نیسان سنترا باعث انتقادات فراوانی به این خودرو در سال‌های گذشته شده است. پس از سال‌ها جدال بر سر این خودرو، تولید پراید در تیرماه ۱۳۹۹ متوقف شد.

پراید در ایران برای بیش از ۲۰ سال آن هم در مدل‌های مختلف تولید شده است. مدل‌های مختلف پراید در ایران شامل دو مدل سدان ۱۳۱ و ۱۳۲، یک مدل هاچ‌بک ۱۱۱، یک مدل لیفت‌بک با نام ۱۴۱، و یک مدل وانت با نام ۱۵۱ می‌شوند. علاوه بر این مدل ۱۳۱ پیش از تغییر طراحی داخلی و بروزرسانی‌های جزئی در نمای بیرونی، با نام سایپا صبا شناخته می‌شد و مدل هاچ‌بک آن که سپس با مدل ۱۱۱ جایگزین شد نیز سایپا نسیم نام داشت.

بنابر اعلام شرکت سایپا تولید مدل‌های ۱۳۲، ۱۱۱ و ۱۳۱ به‌ترتیب در دی ۱۳۹۸، اردیبهشت ۱۳۹۹ و تیر ۱۳۹۹ متوقف شد و خودروهای تیبا، ساینا و کوییک جایگزین مدل‌های پراید شد.

سازمان پزشکی قانونی ایران خودروهای خانواده پراید را رکورددار آمار تلفات حوادث رانندگی دانسته است.

پراید در اصل در شرکت مزدا ژاپن با سفارش فورد طراحی شد. هاچ‌بک سه در طراحی و ساخته شده توسط مزدا در فوریه ۱۹۸۶ در ژاپن با نام «فورد فستیوا» و با موتورهای ۱٫۱ و ۱٫۳ لیتری عرضه شد. فستیوا یک خودروی دیفرانسیل جلو بود و مکانیک‌های آن شامل تعلیق مستقل جلو با استرات، فنرهای مارپیچ و آنتی رول بار و همچنین سیستم تعلیق میله پیچشی در عقب بود. فستیوا در سال ۱۹۸۹ فیس‌لیفت شد و در جریان فیس‌لیفت طراحی جلوپنجره و چراغ عقب آن تغییر کرد.

مزدا در سال ۱۹۸۷ شروع به تولید فستیوا با نام «مزدا ۱۲۱» برای بازارهای استرالیا و اروپا کرد؛ اما این مدل هرگز در ژاپن به فروش نرسید. مدل استرالیایی ۱۲۱ به موتور ۱٫۳ لیتری B3 مجهز شده بود که با یک جعبه‌دنده پنج سرعته دستی جفت می‌شد. بازارهای اروپایی نیز موتور ۱٫۱ لیتری B1 با قدرت ۵۵ اسب بخار متری (۴۰ کیلووات) را با جعبه‌دنده چهار سرعته دستی دریافت کردند. تولید ۱۲۱ در سال ۱۹۹۰ متوقف شد و شعبه استرالیایی مزدا به‌طور رسمی در فوریه ۱۹۹۱ پایان تولید این خودرو را اعلام کرد.

در اواسط سال ۱۹۸۶، یکی دیگر از شرکای فورد، کیا موتورز در کره جنوبی، تولید فستیوا را تحت لیسانس فورد و با نام «کیا پراید» آغاز کرد. فستیوا با نشان کیا پراید از مارس ۱۹۸۷ تا ژانویه ۲۰۰۰ توسط کیا موتورز در کره جنوبی تولید شد. همچنین از اواخر سال ۱۹۸۷ برای مدل سال ۱۹۸۸، کیا صادرات این خودرو به ایالات متحده را تحت نام «فورد فستیوا» آغاز کرد. فروش در کانادا در ژانویه ۱۹۸۹ آغاز شد و این خودرو از طریق فورد و همچنین نمایندگی‌های مرکوری فروخته می‌شد.

پراید در قالب سدان چهار در (در تیپ‌های ال‌ایکس، جی‌تی‌ایکس و بتا) و همچنین هاچ‌بک سه و پنج در (سی‌دی-۵) و استیشن واگن پنج در فروخته شد. پراید اصلی فقط به عنوان یک هاچ‌بک سه در در دسترس بود، در حالی که مدل پنج در در ژوئن ۱۹۸۸ و استیشن پنج در در فوریه ۱۹۹۲ اضافه شد. در نوامبر ۱۹۹۳، پراید یک فیس لیفت جزئی دریافت کرد و تولید نیز به کارخانه گوانگژو، زیرمجموعه کیا آسیا موتورز منتقل شد، زیرا کیا روی آولا جدید (فورد اسپایر) تمرکز کرد. قبل از آن که تولید مزدا ۱۲۱ در اواخر سال ۱۹۹۰ متوقف شود، خودروهای دارای نشان کیا فقط به برخی از بازارهای درجه سوم صادر می‌شدند. پراید در سال ۱۹۹۹ با کیا ریو جایگزین شد و در سال ۲۰۰۱ خط تولید آن به سایپا فروخته شد.

شرکت سایپا با ایجاد زنجیره‌ای از قطعه‌سازان فنی در گروه سایپا و با حمایت از قطعه‌سازان بخش خصوصی سعی در بومی‌سازی تولید خودروی پراید نمود و آن را با نام‌های نسیم (پراید هاچ‌بک)، صبا (پراید سدان)، سفری (پراید استیشن)، سایپا ۱۳۲، سایپا ۱۳۱، سایپا ۱۱۱، سایپا ۱۴۱ و وانت پراید (سایپا ۱۵۱) در ایران عرضه کرد.

اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت ایران در دفتر خاطرات روزانهٔ خود در ۳ شهریور ۱۳۷۲ نوشته است که «ساعت هشت صبح به کارخانهٔ [خودروسازی] سایپا رفتم. [هادی نژادحسینیان] وزیر صنایع سنگین و مدیرعامل توضیحات دادند؛ مخصوصاً در مورد دو اتومبیل کوچک جدید صبا و نسیم [پراید] که با تکنولوژی [شرکت کیا] کره جنوبی با ۵۰ درصد تولید داخلی ساخته‌اند. با [مصرف] سوخت ۶٫۳ لیتر در صد کیلومتر، ماشین خوب و نسبتاً ارزانی است».

در زمستان سال ۱۳۸۹ شرکت سایپا محصولات خود را بر پایه پلتفرم پراید متوقف نمود و تولید بر اساس پلتفرم X100 را آغاز کرد و محصولات خود را با نام‌های جدید:سایپا ۱۱۱، سایپا ۱۳۱، سایپا ۱۳۲ و سایپا ۱۴۱ و سایپا ۱۵۱ تولید می‌کرد.

شرکت کیا موتورز نسل‌های دوم و سوم کیا ریو را در بعضی از بازارها با نام پراید عرضه کرد.قوی‌ترین موتور نسل سوم ریو ۱٫۶ لیتر حجم، ۱۳۸ اسب بخار قدرت و ۱۶۷ نیوتن متر گشتاور دارد.[۲۵]مزدا خالق موتورهای پراید یا همان مزدا ۱۲۱ است. این شرکت یکی از قوی‌ترین شرکت‌های دنیا در زمینه طراحی موتور است. موتورهای سری B مزدا هم در چندین مدل و از حجم ۱٫۱ لیتری تا ۱٫۸ لیتری و از بازه قدرتی ۵۰ تا ۲۱۰ اسب بخاری را شامل می‌شود؛ البته مزدا ۱۲۱ مشابه پراید تنها از دو نمونه ۱٫۱ لیتری با نام B1 و ۱٫۳ لیتری با نام B3 استفاده کرده است. پرایدهای تولیدی در ایران از موتور B3 استفاده می‌کنند؛ ولی بیشتر موتورهای نسل B که در مدل‌های دیگر مزدا استفاده شده قابلیت نصب روی پراید ایرانی را هم دارد.قطر سیلندر این موتور ۷۱ میلی‌متر و کورس پیستون آن ۸۳٫۶ میلی‌متر است. این پیشرانه از نوع چهارسیلندر خطی با ۸ سوپاپ است و سیستم سوپاپ آن از نوع SOHC یا میل‌سوپاپ بالا است. موتور B3 در ابتدا کاربراتوری بود اما با اجباری شدن قوانین آلایندگی یورو ۲ در ایران، از سال ۱۳۸۳ سایپا سیستم سوخت‌رسانی موتور پراید را از کاربراتور به انژکتور تغییر داد. شرکت‌های مختلفی مانند زیمنس و ساژم در انژکتوری شدن پراید نقش داشتنند.

در سال ۱۳۹۰ سایپا نسخه‌ای ارتقایافته از موتور B3 مزدا را با نام hp+ برای پراید عرضه کرد. در این موتور با انجام تغییرات مختصر فنی، همچون بازنگری در طراحی منیفولد ورودی، سیستم سوخت‌رسانی و سرسیلندر، قدرت خروجی موتور در حدود ۴ اسب بخار افزایش داده شده است و از ۶۳ اسب بخار به ۶۷ اسب بخار در ۵٬۵۰۰ دور در دقیقه رسیده است.[۵۰] در سال ۱۳۹۳ و با اجباری شدن استاندارد آلایندگی یورو ۴، سایپا دوباره دستی به روی موتور پراید کشید و ارتقاهای دیگری مثل افزایش نسبت تراکم در این موتور صورت گرفت و خروجی آن به ۷۱ اسب بخار قدرت در ۵٬۵۰۰ دور در دقیقه و گشتاور ۱۰۸ نیوتن متر در ۲٬۸۰۰ دور در دقیقه رسید. این موتور با کد M13 GS شناخته می‌شود.